Ai... en dan maar denken dat rentes maar één kant op kunnen. Helaas is dat niet het geval. Als de trend draait en iedereen wil door het zelfde deurtje naar buiten, eindigt het vaak in tranen. 

7% verlies op 1 dag voor staatsobligatie Oostenrijk

Er is de laatste tijd veel geschreven over de honderdjarige Oostenrijkse staatsobligatie die twee jaar geleden is uitgegeven op 100% en een rentecoupon heeft van 2,1%. Op 15 augustus tikte deze obligatie, door de ongekende jacht op inkomsten (‘search for yield’) een koers aan van ruim 210%! Maar gisteren verloor deze obligatie ruim 7% en sloot op 185%. Hoezo veilige belegging? 

Obligatiemarkt lijkt overdreven hoog gewaardeerd

Ja, je krijgt je geld over achtennegentig jaar waarschijnlijk wel terug, maar als je op 200% hebt gekocht en je krijgt maar de helft van de inleg terug (omdat de lening wordt afgelost op 100%) dan maakt die 2,1% coupon per jaar niet heel veel goed. Was er, om met de legendarisch geworden woorden van oud-voorzitter van de ‘Fed’, Alan Greenspan te spreken, toch iets van 'irrational exuberance? (niet-rationele uitbundigheid) in de obligatiemarkt geslopen?    

Wij hebben wat winst genomen op obligaties

Mede vanwege de overdreven hoge koersen van veilig geachte staatsobligaties en de onterechte, sterke obsessie voor recessiegevaar van beleggers hebben we vorige maand de tactische weging van obligaties in onze assetallocatie verlaagd ten gunste van aandelen. Meer achtergrondinformatie en onze actuele beleggingsvisie vind je in het ING Maandbericht beleggen van augustus.   

Recessiesignalen vervagen langzaam

De precieze aanleiding voor een draai in het beurssentiment is meestal niet aan te wijzen. Wel kunnen we stellen dat de stemming de afgelopen weken belabberd was. Het 'R-woord' werd weer net zo vaak gegoogld als in 2009, op het dieptepunt van de financiële crisis. Meestal zijn dat de momenten, dat een draai aanstaande is - al is dat geen garantie natuurlijk. Maar de signalen die wijzen op een aanstaande recessie worden steeds vager. Het aanhalen van afnemende de geopolitieke spanningen, waarover veel in de media wordt geschreven, vinden we een veel te gemakkelijk excuus. 

Komt de ECB wel met een nieuwe ‘bazooka’?

Natuurlijk is het gunstig als de VS en China weer om de tafel gaan zitten, het beïnvloedt het sentiment positief. Maar veel belangrijker vinden we de onderliggende economische ontwikkelingen. En ook daar zien we de afgelopen weken, ondanks alle onzekerheden, meer meevallende dan tegenvallende cijfers, wat zich vertaalt in stijgende ‘economic surprise’-indices (indicatoren die de verhouding aangeven tussen mee- en tegenvallende cijfers). Behalve een lijst van (over)bekende zorgen die beleggers zich kunnen maken, was er weinig reden om de enorme rally op de obligatiemarkt te rechtvaardigen. Je kon al wat haarscheurtjes zien ontstaan in de overtuiging van obligatiebeleggers, nadat er wat bestuurders van de Europese Centrale Bank (ECB) met uitspraken kwamen die wezen op een toenemende waakzaamheid voor inflatie. Komt er echt wel een nieuwe 'bazooka' van de ECB, een verpletterende ingreep op kapitaalmarkt? Ik betwijfel het. Maar ik zou dan ook liever horen dat de ECB de huidige ontwikkelingen niet slecht genoeg vindt om heel veel meer te stimuleren en dat ze vertrouwen heeft in de inflatie- en groeiontwikkeling in de eurozone. Dat zou pas sterk zijn. Als dan de rentes wat verder oplopen, kan iedereen tevreden zijn. Bij de pensioenfondsen zou de vlag uitgaan. 

Sterke banengroei en meevallende fabrieksorders in VS

Gisteren heb ik niets teveel gezegd, toen ik schreef over macro-economische cijfers die de markten in beweging zouden kunnen zetten. Eerst was daar om 14.15 uur de Amerikaanse loonstrookjesverwerker ADP, die 195.000 nieuwe banen meldde in de VS. Dat is de sterkste groei in vier maanden. Analisten hadden gerekend op een toename met 148.000. Iets meer dan een uur later volgden beter dan verwachte cijfers over de Amerikaanse fabrieksorders (+1,4% tegenover +1% verwacht). Iets lager dan verwachte cijfers over de orders voor duurzame goederen (+2% tegenover 2,1%) werden meer dan gecompenseerd door een hogere inkoopmanagersindex van de Amerikaanse dienstensector. Deze ISM Non-Manufacturing Index is vorige maand onverwacht sterk gestegen van 53,7 naar 56,4 punten. Dat is hoger dan de gemiddelde analistenverwachting van 54 punten en zelfs hoger dan de hoogste verwachting. De index veerde op naar het hoogste niveau sinds februari. De deelindices voor nieuwe orders en voor de arbeidsmarkt toonden een zelfde beeld. Deze cijfers over de grootste en dus belangrijkste sector van de Amerikaanse economie (de grootste van de wereld) wijzen niet op een aanstaande recessie - waar veel beleggers en economen zo bevreesd voor zijn. De dienstensector volgt dus niet het pad van de krimpende productiesector, die veel meer last heeft van de handelsoorlog. Al kunnen we ook nog discussiëren over andere structurele veranderingen, die leiden tot een veel kleinere omvang van de productiesector. In reactie op de beter dan verwachte macrocijfers liepen de rentes wereldwijd nog wat verder op en stegen de aandelenkoersen richting de ‘all-time highs’ van eind juli.

Zware verliezen op markt voor staatsobligaties

Met uitzondering van de FTSE 100-index in Londen (-0,6%), die last had van een sterker pond door de afgenomen kans op een ‘no-deal-brexit’, sloten alle Europese beurzen met fraaie winsten. De Stoxx Europe 600-index boekte een winst van 0,7% en sloot op het hoogste niveau in een maand. Vooral aandelen uit zogenoemd cyclische sectoren zoals duurzame consumentengoederen (+1,6%) en IT-aandelen (+2,6%) wonnen terrein, wat het anticiperen van beleggers weerspiegeld op groeiherstel en een afname van de recessieangst. De koersen van aandelen van banken en verzekeraars (+1,8%) profiteerden van de hogere rentes. Op defensieve aandelensectoren zoals vastgoed (-1%) en nutsbedrijven (-0,7%), die het de afgelopen weken juist erg goed hadden gedaan, werd winst genomen. Op de markt voor staatsobligaties was het een spreekwoordelijk bloedbad en stonden koersen zwaar onder druk. Naar onze mening waren de koersen van veel staatsobligaties ook veel te sterk opgelopen en wordt het tijd dat er een beetje lucht uit de bellen loopt. Beleggers vluchtten uit de ‘veilige havens’ en pakten hun winst. De Duitse tienjaarsrente steeg met 8 basispunten naar -0,59%. We verwachten dat de rente nog wat verder kan oplopen, tenzij de ECB volgende week toch met een 'bazooka' komt, al achten we de kans op teleurstelling op dit moment groter. Ook de Italiaanse tienjaarsrente staakte gisteren de race naar de bodem en steeg met 13 basispunten naar 0,94%.     

S&P 500 vlakbij recordstand

Beter dan verwachte cijfers over de Amerikaanse economie en de hoop op een handelsakkoord tussen de VS en China gaven de koersen op Wall Street gisteren vleugels. De S&P 500-index won 1,3% en de Nasdaq steeg met 1,8%. Ook in New York werden aandelen uit defensieve (dus economisch minder gevoelige) sectoren geruild naar meer cyclische sectoren, die relatief sterker kunnen profiteren van een groeiherstel. Inmiddels staat de S&P 500-index op minder dan 2% van de recordstand van 26 juli. De rentes op Amerikaanse staatsobligaties liepen (net als die in de rest van de wereld) op door een rondje winstnemingen. De 10-jaarsrente steeg met 9 basispunten naar 1,56% en kan, zoals gezegd, volgens ons nog wel wat verder oplopen.

Aziatische aandelenmarkten in de lift

De MSCI Asia Pacific-index is op weg naar de grootste weekwinst sinds juni, al zijn de winsten op de meeste Aziatische beurzen niet heel groot. De Nikkei-index in Tokio koerst op het moment van schrijven 0,5% hoger en de Hang Seng-index wint 0,3%. De beurs van Shanghai boekt een winst van 0,1% net als de Kospi-index in Seoel. Ik had verwacht dat de futures op de Amerikaanse aandelenindices na de fraaie winst van gisteravond wel iets lager zouden staan - maar dat is niet het geval: ze staan licht hoger. We verwachten dan ook een redelijk vlakke opening van de Europese beurzen. 

Agenda van vandaag

Op de agenda van vandaag staan onder andere industriële productiecijfers uit Duitsland en definitieve tweedekwartaal-+groeicijfers van de eurozone. Maar de meest aandacht zal uitgaan naar het officiële Amerikaanse arbeidsmarktrapport van augustus. Na de beter dan verwachte ADP-cijfers van gisteren zijn de verwachtingen hooggespannen. Er worden 160.000 nieuwe banen verwacht en een werkloosheidpercentage van 3,7%, gelijk aan vorige maand. De uurlonen zijn naar verwachting met 0,3% gestegen in vergelijking met juli en met 3% in vergelijking met augustus vorig jaar. Als de cijfers beter zijn dan verwacht, vermindert de druk op de Fed om de beleidsrente te verlagen en kunnen de rentes verder oplopen. Bij tegenvallende cijfers zullen de rentes dalen. We zullen tot 14.30 uur geduld moeten hebben. 

Alvast een heel goed weekend en tot maandag. Helaas geen barbecueweer dit weekend...